Gentile Bellini’nin Fatih Sultan Mehmed’i resmettiği portrede kullandığı mimari kompozisyon, yalnızca sanatsal bir tercih değil; aynı zamanda Venedik’teki mimari eğilimlerle doğrudan ilişkilidir. Özellikle portredeki kemer biçimi, Venedik’te Erken Rönesans dönemine ait bazı yapılarda da görülmektedir. Bu benzerlik, Bellini’nin dönemin mimari dünyasıyla ne kadar içli dışlı olduğunu gösterir.
Pietro Lombardo ve San Giovanni Evangelista
Fatih portresinde yer alan kemer formunun izleri, Pietro Lombardo tarafından yapılan Scuola Grande San Giovanni Evangelista adlı yapının avlu girişinde karşımıza çıkar. Bu yapı, Venedik’in “scuola” adı verilen lonca benzeri kurumlarına ait erken dönem yapılardan biridir Bahçesaray’da Rönesans Etkisi Fatih Portresinin Mimari İzleri.
Buradaki kemer, yarım daire formunda, iki yanında rozetli volütler (sarmal süsler) yer alan bir kompozisyonla tamamlanır. Bu süslemeler ve kemer düzeni, Bellini’nin Fatih portresinde kullandığı mimari çerçevenin neredeyse aynısıdır. Özellikle kemerin iki yanına yerleştirilen akroter biçimindeki volütler, portredeki dekorasyonun birebir karşılığıdır.
Mauro Codussi ve San Zaccaria Kilisesi
Benzer bir mimari örnek de Mauro Codussi tarafından yenilenen San Zaccaria Kilisesi’nin cephesinde görülebilir. Bu kilise, Venedik’in en eski ibadethanelerinden biridir. Codussi’nin yaptığı düzenlemede, portredeki gibi kare kesitli sütunlara oturan yarım daire kemer açıkça seçilir customized tour istanbul.
Aynı kompozisyonun kilisenin cephesinde daha küçük ölçekte birkaç kez tekrarlandığı da dikkat çekicidir. Bu mimari uyum, Bellini’nin portresinde kullandığı yapının yalnızca sembolik değil, aynı zamanda dönemin mimari eğilimlerine uygun bir model olduğunu gösterir.
Bizans Bağlantısı Bilinçli Bir Seçim mi?
Bu benzerliği ilk kez ortaya koyan araştırmacı Oddone Longo olmuştur. Longo, San Zaccaria Kilisesi cephesi ile Fatih portresindeki mimari düzenlemeler arasındaki paralelliğe dikkat çekmiştir.
Tarihçi Maria Pia Pedani ise bu benzerliğin tesadüf olmadığını öne sürer. Ona göre, Bellini’nin bu kompozisyonu bilinçli olarak seçmiş olması muhtemeldir. Çünkü San Zaccaria Kilisesi’nin inşasında, Bizans İmparatoru V. Leon’un önemli bir rolü olduğu bilinmektedir. Dolayısıyla bu kiliseye gönderme, Fatih’i Roma ve Bizans mirasının yeni sahibi olarak sunma amacını taşıyor olabilir.
